Instytut Wzornictwa Przemysłowego – spójność polskiego new-looku – które projekty pamiętamy do dziś?
Część I – Ikony polskiego wzornictwa przemysłowego: projekty Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, które przetrwały próbę czasu
1. Wprowadzenie
Instytut Wzornictwa Przemysłowego (IWP), założony w 1950 roku w Warszawie, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu estetyki i funkcjonalności przedmiotów codziennego użytku w Polsce. Jego misją było tworzenie wzorów, które łączyłyby walory artystyczne z praktycznymi potrzebami użytkowników, wpisując się w ideę „piękna na co dzień dla wszystkich” propagowaną przez prof. Wandę Telakowską. W niniejszej części przyjrzymy się wybranym projektom IWP, które stały się ikonami polskiego designu i do dziś cieszą się uznaniem zarówno w kraju, jak i za granicą.
2. Fotel RM58 autorstwa Romana Modzelewskiego
Fotel RM58, zaprojektowany w 1958 roku przez Romana Modzelewskiego, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych przykładów polskiego wzornictwa przemysłowego. Charakteryzuje się nowatorską formą oraz zastosowaniem nowoczesnych materiałów, takich jak laminat poliestrowo-szklany. Mimo że pierwotnie nie wszedł do masowej produkcji, jego prototyp został doceniony przez Le Corbusiera i znalazł się w kolekcji Victoria and Albert Museum w Londynie. Współcześnie RM58 jest produkowany przez firmę Vzór i dostępny w sprzedaży, co świadczy o jego ponadczasowym charakterze.
3. Serwis kawowy „Ina” projektu Wincentego Potackiego
Serwis kawowy „Ina”, zaprojektowany przez Wincentego Potackiego w 1956 roku dla Ćmielowskiej Fabryki Porcelany, to przykład elegancji i funkcjonalności. Charakteryzuje się delikatnymi, opływowymi kształtami oraz subtelną dekoracją. „Ina” zdobyła uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, stając się symbolem polskiego designu lat 50. Obecnie serwis ten jest poszukiwany przez kolekcjonerów i miłośników vintage.
4. Radio „Szarotka” projektu Zdzisława Beksińskiego
Radio „Szarotka”, zaprojektowane w 1957 roku przez Zdzisława Beksińskiego, to przykład udanego połączenia nowoczesnej technologii z estetyką. Charakteryzuje się kompaktową formą i funkcjonalnym układem przycisków. „Szarotka” była jednym z pierwszych przenośnych odbiorników radiowych produkowanych w Polsce i cieszyła się dużą popularnością wśród użytkowników. Dziś jest cenionym obiektem kolekcjonerskim.
5. Krzesło „Piórko” projektu Jana Kurzątkowskiego
Krzesło „Piórko”, zaprojektowane przez Jana Kurzątkowskiego w latach 50., to przykład lekkiej i funkcjonalnej formy mebla. Wykonane z giętego drewna, charakteryzuje się prostotą i elegancją. „Piórko” było popularne w polskich domach i instytucjach publicznych, a jego design do dziś inspiruje współczesnych projektantów. (Instytut Wzornictwa Przemysłowego świętuje jubileusz wystawą)
6. Podsumowanie
Projekty Instytutu Wzornictwa Przemysłowego z lat 50. i 60. XX wieku stanowią fundament polskiego designu. Ich ponadczasowa estetyka, funkcjonalność i innowacyjność sprawiają, że są one nadal cenione i poszukiwane przez kolekcjonerów oraz miłośników wzornictwa. W kolejnej części artykułu przyjrzymy się projektom IWP z lat 70. i 80., które również odcisnęły swoje piętno na historii polskiego wzornictwa przemysłowego.
Część II – Projekty Instytutu Wzornictwa Przemysłowego z lat 70. i 80.: między funkcjonalizmem a eksperymentem
1. Wprowadzenie
Lata 70. i 80. XX wieku to okres, w którym Instytut Wzornictwa Przemysłowego (IWP) kontynuował swoją misję, adaptując się do zmieniających się realiów społeczno-gospodarczych. W tym czasie wzornictwo przemysłowe w Polsce ewoluowało, łącząc funkcjonalizm z eksperymentalnymi formami, co zaowocowało powstaniem wielu projektów, które do dziś są cenione i poszukiwane przez kolekcjonerów oraz miłośników designu.
2. Serwis „Prometeusz” projektu Wincentego Potackiego
Serwis „Prometeusz”, zaprojektowany w 1959 roku przez Wincentego Potackiego dla Ćmielowskiej Fabryki Porcelany, to przykład nowoczesnego podejścia do formy i dekoracji. Charakteryzuje się geometrycznymi kształtami oraz minimalistycznym zdobieniem, co wpisuje się w estetykę modernizmu. „Prometeusz” zdobył uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, stając się ikoną polskiego wzornictwa przemysłowego.
3. Wazon „Rock and Roll” projektu Lubomira Tomaszewskiego
Wazon „Rock and Roll”, zaprojektowany w 1957 roku przez Lubomira Tomaszewskiego, to przykład ekspresyjnej formy inspirowanej ruchem i dynamiką. Charakteryzuje się asymetrycznym kształtem oraz intensywnymi kolorami, co odzwierciedla wpływy sztuki abstrakcyjnej. Wazon ten jest ceniony za swoją oryginalność i artystyczny wyraz, stanowiąc ważny element kolekcji polskiego designu. (Instytut Wzornictwa Przemysłowego – Institute of Industrial Design)
4. Krzesło „Piórko” projektu Jana Kurzątkowskiego
Krzesło „Piórko”, zaprojektowane przez Jana Kurzątkowskiego w latach 50., to przykład lekkiej i funkcjonalnej formy mebla. Wykonane z giętego drewna, charakteryzuje się prostotą i elegancją. „Piórko” było popularne w polskich domach i instytucjach publicznych, a jego design do dziś inspiruje współczesnych projektantów.
5. Radio „Szarotka” projektu Zdzisława Beksińskiego
Radio „Szarotka”, zaprojektowane w 1957 roku przez Zdzisława Beksińskiego, to przykład udanego połączenia nowoczesnej technologii z estetyką. Charakteryzuje się kompaktową formą i funkcjonalnym układem przycisków. „Szarotka” była jednym z pierwszych przenośnych odbiorników radiowych produkowanych w Polsce i cieszyła się dużą popularnością wśród użytkowników. Dziś jest cenionym obiektem kolekcjonerskim.
6. Podsumowanie
Projekty Instytutu Wzornictwa Przemysłowego z lat 70. i 80. XX wieku odzwierciedlają ewolucję polskiego designu, łącząc funkcjonalizm z eksperymentalnymi formami. Ich ponadczasowa estetyka i innowacyjność sprawiają, że są one nadal cenione i poszukiwane przez kolekcjonerów oraz miłośników wzornictwa. W kolejnej części artykułu przyjrzymy się współczesnym inicjatywom IWP oraz wpływowi jego dziedzictwa na obecny krajobraz polskiego designu.
Część III – Dziedzictwo i współczesność Instytutu Wzornictwa Przemysłowego: od tradycji do nowoczesności
1. Wprowadzenie
Instytut Wzornictwa Przemysłowego (IWP), założony w 1950 roku, od ponad siedmiu dekad odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu polskiego designu. Jego działalność ewoluowała, dostosowując się do zmieniających się realiów społeczno-gospodarczych, jednak niezmiennie pozostaje on centrum innowacji, edukacji i promocji wzornictwa przemysłowego w Polsce.
2. Dziedzictwo Wandy Telakowskiej i „złota era” IWP
Założycielka IWP, prof. Wanda Telakowska, wprowadziła ideę „piękna na co dzień dla wszystkich”, która stała się fundamentem działalności Instytutu. W latach 50. i 60., określanych jako „złota era” IWP, powstały projekty, które do dziś są uznawane za ikony polskiego wzornictwa. Obecnie Instytut podejmuje działania mające na celu przywrócenie tych projektów do współczesnej produkcji, przypominając o ich ponadczasowej wartości.
3. Współczesne inicjatywy i konkursy
IWP kontynuuje swoją misję poprzez organizację konkursów promujących dobre wzornictwo. „Dobry Wzór”, najstarszy polski konkurs designu, oraz „Young Design”, skierowany do młodych projektantów, są platformami prezentacji innowacyjnych i funkcjonalnych rozwiązań. W 2023 roku konkurs „Dobry Wzór” obchodził swoje 30-lecie, wprowadzając nowe kategorie, takie jak „Food Design”, odpowiadając na aktualne trendy i potrzeby rynku. (Instytut Wzornictwa Przemysłowego czeka na zgłoszenia projektów w …, Instytut Wzornictwa Przemysłowego rusza z 30. edycją Konkursu Dobry …)
4. Edukacja i współpraca międzynarodowa
Instytut angażuje się w edukację poprzez organizację szkoleń, konferencji oraz studiów podyplomowych z zakresu zarządzania wzornictwem. Współpracuje z międzynarodowymi organizacjami, takimi jak International Council of Societies of Industrial Design (ICSID), promując polski design na arenie globalnej. Dzięki tym działaniom, polscy projektanci zdobywają uznanie na międzynarodowych konkursach, a ich prace są coraz częściej doceniane przez branżę i społeczność projektową. (Fenomen Instytutu Wzornictwa Przemysłowego – Food and Design)
5. Wystawy i promocja polskiego designu
IWP organizuje liczne wystawy, prezentując zarówno historyczne, jak i współczesne osiągnięcia polskiego wzornictwa. W 2025 roku planowana jest wystawa poświęcona prof. Wandzie Telakowskiej oraz innym wybitnym projektantkom związanym z Instytutem, podkreślając ich wkład w rozwój polskiego designu. Ponadto, Instytut uczestniczy w międzynarodowych wydarzeniach, takich jak Forum Ekonomiczne w Karpaczu, gdzie prezentuje prace polskich projektantów, łącząc tradycję z nowoczesnością. (Idea. Forma. Funkcja. Projektowanie i Przemysł w Polsce 1918-1939, Instytut Wzornictwa Przemysłowego wraca do korzeni – rp.pl)
6. Wyzwania i przyszłość IWP
Współczesne wyzwania, takie jak brak regularnego wsparcia finansowego, wymagają od IWP elastyczności i innowacyjności w działaniu. Instytut dąży do samofinansowania poprzez wynajem nieruchomości oraz realizację projektów komercyjnych, jednocześnie kontynuując swoją misję edukacyjną i promocyjną. Plany na przyszłość obejmują m.in. rewitalizację historycznych projektów oraz rozwój współpracy z biznesem i środowiskiem akademickim, co ma na celu umocnienie pozycji IWP jako lidera polskiego wzornictwa przemysłowego. (Chcemy spajać projektantów i biznes oraz świat nauki i kultury – rp.pl)
7. Podsumowanie
Instytut Wzornictwa Przemysłowego, łącząc bogate dziedzictwo z nowoczesnym podejściem do designu, pozostaje kluczowym ośrodkiem kształtującym polskie wzornictwo przemysłowe. Dzięki inicjatywom edukacyjnym, konkursom oraz współpracy z międzynarodowymi partnerami, IWP nie tylko pielęgnuje tradycję, ale także aktywnie uczestniczy w tworzeniu przyszłości polskiego designu.
- Views90704
- Likes0
